Sağlık Köşesi

Çok sevdiğiniz minik dostunuzun aşırı tüy dökmesi canınızı sıkmasın. Çözümü çoğu zaman çok basit olan bu problemi veteriner hekiminizle birlikte kolayca aşabilirsiniz. "Onu çok seviyorum ama tüy dökülmesine dayanamıyorum."

Bu yazıda çok sevdiğimiz ve beraber yaşadığımız minik dostlarımız olan kedi ve köpeklerin tüy dökme problemlerinin nedenlerini paylaşmak istiyorum. Ne kadar düşkün olursak olalım, kedi ya da köpeğimizin zaman zaman aşırı tüy dökmesi problem yaratır. Ve her tarafı tüy kapladığı zaman onlara olan sevgimize rağmen ‘yeter artık’ diye düşünebiliriz. Bu yüzden maalesef bazen ayrılık bile gündeme gelir. Sevimli dostlarımız ya sokağa atılır ya da başka bir yere bırakılır. Bunlar olmasa bile karşılıklı şikâyetlerle mutsuz bir hayat sürdürülür evde. Oysa çözüm çoğu zaman çok basittir, yeter ki sorunun kaynağına inelim. Bu arada hemen belirtmeliyim, hayvanlarda az oranlarda tüy dökülmesi normaldir. Yani her tüy dökülmesi sorun olarak algılanmamalıdır. Bunu belirttikten sonra gelelim aşırı tüy dökülmesinin nedenlerine. Bunun başlıca iki nedeni vardır:

Fizyolojik nedenler

İlki ‘fizyolojik nedenler’dir. Doğal nedenlerden kaynaklanan bu çeşit tüy dökülmeleri engellenemeyen ve kabul edilebilir tüy dökülmeleridir.

Mevsime bağlı olarak gerçekleşebilir. Bahar ayları kedi ve köpeklerin tüy değiştirme zamanlarıdır ve doğal bir olaydır.

Diğer fizyolojik neden büyümedir. Anne karnından tüylü olarak doğan yavrular gelişmeleri sırasında tüylerini de değiştirirler. Bazen renkte de değişme yaşanabilir. Bu çeşit dökülme daha az dikkat çeker ve bireyler arasında farklılık gösterir.

Son olarak stres yaşanmasının da tüy dökülmesine neden olduğunu söylemeliyim. Tıpkı bizler gibi minik dostlarımız da yolculuk, ani korkular, tıbbi müdahaleler gibi nedenlerle stres yaşarlar ve bunun sonunda tüy dökebilirler.

Patolojik nedenler

İkinci olarak ise ‘patolojik nedenler’i gösterebiliriz. Bunlar veteriner hekimle hayvan sahibinin beraberce müdahale etmesi gereken ve gerçekten ciddiye alınması gereken konudur.

Veteriner dermatolojinin alanına giren bu nedenleri kısaca saymak gerekirse;

* Dış ve iç parazitler; Pire, kene ve bitlerin neden olduğu irritasyonlar ve allerjiler.
İç parazitler olan nemetot ve sestotların (mide, bağırsak kurtları ve şeritler) sistemik etkileri. Uyuz etkenleri, özellikle köpekler için.

* Bulaşıcı viral hastalıklar, sistemik etkilerinin yanı sıra ciddi tüy dökülmesine de neden olurlar. Köpeklerin gençlik hastalığı, kedilerin FIP’i gibi.

* Mikrobik enfeksiyonlar, genel bir hastalık oluşturmalarının yanı sıra sadece deride de bakteriyel enfeksiyonlar oluşturabilirler.

* Mantar enfeksiyonları; Sık karşılaşılan dermatolojik problemlerdendir. Sadece deride olabileceği gibi sistemik de olabilirler. Deride yuvarlak temiz açılmalar yapan formlarının yanı sıra teşhisi zor, tedavisi güç ve uzun süren çeşitleri de bulunmaktadır.

* Otomimun (bağışıklık sistemi) hastalıklar bireye özgüdür,

* Hormonal hastalıklar.

* Yeterli gıda alamama.

* Gıda alerjileri; En sık rastlanan tüy dökümü nedenlerindendir. Hayvanların da insanlar gibi dönemsel beslenme rejimleri olduğu çoğu zaman sahiplerinin gözünden kaçmaktadır. Oysa yavruluk, erişkinlik, dişiler için gebelik ve sonrası, yaşlılık, obezite vb. gibi dönemler için ayrı diyetler uygulanmalıdır. Yıllarca ciğer, tavuk ve balıkla beslenen hayvanlarda alerjik dermatitisten siroza kadar giden bir hastalık tablosu oluşabilmektedir. Ev beslenmesi dediğimiz, hayvan sahibinin yaptığı yemekler verilecekse mutlaka veteriner hekimin önerileri uygulanmalıdır.

Hazır mamalarda ise sorun yetersiz ve yanlış beslenmeden kaynaklanmaktadır. Ucuz olma iddiasıyla açık olarak satılan bu mamalar yetersiz ve kalitesiz protein kaynakları, düşük tuarin miktarı vb. nedenlerle gıda alerjilerine neden olabilmektedir. Hekim tavsiyesiyle yapılan mama seçimi ileride oluşabilecek maliyeti yüksek ve kronik hastalıkları engelleyecektir.

* Deri kanseri; Daha çok yaşlı ve beyaz tüylü hayvanlarda görülmektedir.

* Genetik idiopati; Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ırk özelliği olabileceği gibi aynı ırk içindeki ailelerde de farklı olabilmektedir.

* Pisikojenik nedenler; Kediniz ya da köpeğiniz süreli kendini yalıyor, ısırarak kaşınıyor, kuyruğunu kovalıyor, sahibinden gizleniyor, saldırganlaşıyor, tırnaklarını kemiriyor, tuvalet alışkanlığını sebepsiz yere değiştiriyorsa psikolojik bir problemi var demektir.

Düzenli ve huzurlu yaşam

Kediler ve köpekler düzenli yaşamayı seven hassas canlılardır, sahiplerinin fark edemediği pek çok değişiklik onları derinden etkiler. Eve yeni birinin gelişi ya da gidişi gibi bariz değişiklerden tutun, sahibinin parfüm değişikliğine kadar pek çok şeyden etkilenirler.

Türkiye’de yeni yeni gelişen veteriner psikoloji, gelişmekte olan tanı ve tedavi metotları, kullanıma giren yeni ilaçlar bu alandaki başarıyı artırmaktadır.

Toparlamak gerekirse pek çok nedenden kaynaklanan tüy dökülmesinin önlenebilmesi için sorunun kaynağına inilmesi gerekir.