Pozitif Köpek Eğitimi

Hemen hemen bütün köpek sahiplerinin şikâyet ettiği bir konudur kemirme. İster evde bakılsın ister bahçede, mutlaka kemirecek yanlış bir şeyler bulurlar. Bütün köpeklerin bir dönemde kemirme ihtiyaçları olur. Ne yaparsanız yapın bu dönem mutlaka yaşanır. Bebek köpekler dişlerinin değişme zamanında çevrelerindeki her şeyi dişlemeye çalışıp dişlerinin dökülmesine ve yeni dişlerin çıkmasına yardımcı olmak isterler. Bu tamamen içgüdüsel ve onları rahatlatan bir davranıştır. Bu davranış aynı zamanda ileride kemirecekleri objeleri tanımak için ön hazırlıktır. Kesinlikle engellenmemesi gerekir. Doğru objelere yönlendirmek en doğrusudur.

Peki, ama bebeğimize, bütün evimizin ve eşyalarımızın kemirilip yok edilebilecek bir kemirme cenneti olmadığını nasıl anlatabiliriz?

Köpeklerin bir dişleme, bir de kemirme evresi vardır. Dişleme evresini doğru yönlendirilerek geçiren köpekler, kemirme evresinde çoğunlukla doğru objeleri kemirirler. İlk evrede yapılacak hatalar, ikinci evrede çok büyük zorluklar yaşamamıza neden olabilir.

Öncelikli olarak köpeğin evini tanıması için yanında bulunduğumuz zamanlarda onu sürekli takip etmek gerekir. Köpeğimiz dişleme evresinde iken onun yanında olarak her hareketini takip edip, dişleyebileceği doğru objeleri ona tanıtmak zorundayız. Yanlış objeyi dişlediğinde doğru obje ile takas ederek, doğru objeyi kemirdiğinde bol bol övgü ve ilgi vermeliyiz. Asla kızmak, korkutmak gibi seçeneklere başvurmamak gerekir. Bizim için önemli olan eşyalar, onlar için sadece yeni araştırma konusudur.
 

Yanlış objeye yöneldiğinde mutlaka yönlendirme yapmalısınız. Objeyi kemirmeye başladıktan sonra yapılacak yönlendirme ne yazık ki çok fazla etkili olmayacaktır. Olurda fark edemezseniz, yaptığı şeye kızmadan, onun ilgisini çekerek, başka ortama almalı ve biraz oyun oynadıktan sonra ona çiğneyebileceği doğru objeyi vermelisiniz. Kemirme sürecinin ne kadar süreceği veya ne kadar hasarla geçeceği köpeğin içgüdülerinin baskınlığına ve köpek sahiplerinin ne kadar bilinçli ve sabırlı olduklarına bağlıdır. Çiğneme dürtüsü daha kuvvetli olan köpekler bu davranışı 1 yaşına kadar devam ettirebilir, sabrınızı zorlayabilirler. Ama bunu asla bilerek yapmazlar. Bu yüzden oluşacak hasarlar için ona kızmak çok anlamsızdır. Burada hatayı tamamen kendimizde aramalıyız.

Özellikle içgüdüleri kuvvetli olan retriever gibi ırkları 1 yaşına kadar sürekli ev içinde takip etmeli, davranışın yanlış şekilde yerleşmemesi için gözümüzü üzerinden ayırmamalıyız. Çalışan bir aile isek o zaman evden çıkarken onu, evin içinde oluşturabileceğimiz oyun parkı gibi güvenli bir alana, değişik pek çok oyuncak ile birlikte koymak en iyisidir. Aksi halde eve geldiğimizde göreceğimiz yeni dekorasyondan onu sorumlu tutmak ve saatler önce olmuş bir olay için ona kızmak çok anlamsız olacaktır.

Doğru objeyi tanıtmamıza rağmen yine de gidip eşyaları kemirmeye çalışan köpekler de vardır. Bunun nedeni araştırma ve öğrenme arzusudur. Ona sunduğumuz oyuncakları devamlı değiştirmeli, ilgisini çekecek yeni oyuncaklar ya da kemirme malzemeleri vermelisiniz. Kemirebileceği objeler aynı zamanda onun zihnini de yoracak objeler olursa çok daha iyi olur. Mesela üstüne çıkıp, içine girebileceği sert karton kutular, içinden mama dökülen oyuncaklar, içine ödül koyulmuş halatlar gibi. Böylece yönlendirdiğimiz objeden kolaylıkla sıkılmayacak ve işi bittiğinde yorulmuş olacaktır.

Sürekli aynı mekânda tutulan ve enerjisini iyi atamayan köpeklerde bu davranış çok daha sık görülür. Doğru davranışı öğrenmiş olsa bile, sıkıntı ve enerji ile ne yapacağını bilemeyen köpek kendisini rahatlatmak için etrafı kemirip kendini meşgul tutmaya çalışacaktır.
 

Bir köpeği hiç bir şeyi kemiremez artık diye düşünerek bir kafese ya da boş bir odaya kapatsanız bile göreceksiniz ki yine kemirecek bir şeyler bulacaktır. Duvarları, kafes demirlerini, hatta stresin boyutuna göre kendi kuyruğu ya da bacağını kemirmeye başlayacaktır. Bu yüzden engellemeye değil, doğru şekilde atlatmaya çalışmak gerekir.

Bazen köpekler bu davranışı ayrılık endişesi yaşadıkları için yaparlar. Bu yüzden bebeklik döneminden itibaren köpeklere yalnız kalmayı öğretmek gerekir. Çok duygusal ve anneden erken ayrılmış bebekler yalnız kalmak konusunda daha zor eğitilirler. Köpeğin kişiliğini tanıyıp ona göre ilk günden itibaren kararlı bir şekilde hareket etmek onun için daha iyi olacaktır.

Köpeğimizi ilk geldiği günden itibaren yalnız kalmaya alıştırmak gerekir. Bunu yapmak için onun yorgun olduğu saatleri seçmek daha doğru olur. Önce bol bol oyun oynayıp, iyice yorduktan sonra tuvaletini de yaptırarak onu yatağına bırakın. Yatağı ayrı bir odada veya evin herhangi bir yerinde olabilir. Önemli olan bu aşamada yalnız kalmasıdır. Yalnız kalacağı süre kesinlikle onun tahammül sınırının üstünde olmamalıdır. Yattığı andan itibaren onunla ilgiyi kesmek, ağlaması ile ilgilenmemek gerekir. Zaten yorgun olduğu için kısa sürede uyuyacaktır. Eğer yatağı oyun parkının içinde ise etrafa zarar vermeyeceğinden emin oluruz. Yatağının yanına ses çıkaran bir de oyuncak koyarsanız uyandığını erken fark edip tuvaletini yapmadan onu dışarı çıkarabilirsiniz. Oyuncaktan ses gelmesini beklemeden sık sık uyanıp uyanmadığını kontrol etmek de faydalı olur. Yalnız kalmaya alışma aşamasında, eğer hiç bir sorunu olmadığından eminsek, ağlamalarına ve yaptığı gürültülere aldırmamak gerekir. Aksi halde yalnız kalmayı öğretelim derken yeni yanlış davranışlar yerleştirmiş oluruz.
 

Onun yanında olmadığımız süre içerisinde bir yaramazlık yapmış ise yanına girdiğimizde asla yaptığı davranış için onu cezalandırmamak gerekir. Önceden yapılmış bir davranış ile yanına geldiğiniz anda ona verdiğiniz ceza arasında hiç bir bağlantı kuramaz. Bu davranış, eve geldiğimizde ona kızacağımıza şartlanmasına neden olacağından, onun bizim eve gelmemizi beklerken daha fazla stres yaşamasına neden olur. Böyle bir durumda stres ile yeni hataların oluşması da onun suçu olmaz.

Bir köpek yalnız kalmaya alıştırılmış olsa da olmasa da unutulmamalıdır ki köpekler sürü hayvanlarıdır ve grup içinde yaşamayı severler. Bütün gün yalnız bırakılan bir köpeğin hiç değilse sabahları ve akşamları ciddi şekilde yorulması ve ailesi ile birlikte aktivitelerde bulunması gerekir. Birlikte yürüyüş yapmak, birlikte oyun oynamak onlar için ihtiyaçtır. Bizim ne kadar yorgun olduğumuz onların sorunu değildir. Çok yorgunum bugün az dolaşacağız dediğinizde bir başka sorunla karşılaşmayı göze almalısınız. Köpekleri bizimle yaşamaları için hayatımıza sokanlar bizleriz. Onların doğal ortamlarında değerli eşyalar yok.

Hataları için azarlanarak büyütülen köpeklerin çoğunda sorunların yok olmak yerine çoğalarak başa çıkılmaz hale geldiğini çok iyi biliyorum. Hatta bazen kemirdikleri objeyi öyle bir hırsla kemirirler ki bir yandan da homurtu, hırıltı çıkartırlar. Kemirdiği objenin bizim için kıymetini düşünürken o köpeği bunu yapmaya iten nedeni de düşünmek, içinde bulunduğu stresin farkında olmak gerekir.

Doğru davranışı doğru şekilde öğretmek, sabır göstermek, bizim sorumluluğumuzdur.

Neşe Öztürk
Profesyonel Pozitif Köpek Eğitmeni